مدیریت مخازن سدهای حوضه گاماسیاب استان کرمانشاه با استفاده از مدل weap

امروزه آب به عنوان کلید توسعه، در جوامع بشری اهمیت فوق¬العاده¬ای پیدا کرده و کشور ایران نیز از این قاعده مستثنی نمی¬باشد. بویژه آنکه این کشور در منطقه خشک و نیمه خشک جهان قرار دارد. شرایط آب و هوایی حاکم بر استان کرمانشاه و محدودیت های موجود در منابع آب زیرزمینی، بهره وری بیشتر از منابع آب های سطحی را اجتناب ناپذیر می نماید. از سوی دیگر عدم بهره برداری از پتانسیل¬ آب¬های سطحی استان، افزایش جمعیت و به تبع آن افزایش نیازها در سنوات اخیر، باعث برداشت بی¬رویه و غیر اصولی از منابع آب زیرزمینی اغلب دشت¬های استان شده است. در دهه¬های گذشته با رشد قابلیت¬های نرم¬افزاری، امکان توسعه مدل¬های رایانه¬ای فراهم شده است که به نوبه خود نقش بسزایی در بهینه¬سازی و شبیه¬سازی منابع آب داشته است. امروزه تجزیه و تحلیل مسائل منابع آب با استفاده از مدل¬های هیدرولوژیکی که فرآیندهای از قبیل بارش، تبخیر، نفوذ و رواناب را شبیه¬سازی می¬کنند، از جایگاه ویژه¬ای برخوردار است. یکی از پر کاربردترین این نرم¬افزارها در سال¬های اخیر نرم¬افزار weap بوده است. weapدر زمینه برنامه¬ریزی و ارزیابی پروژه¬های آبی، اجزای مختلف یک حوضه و رودخانه را گرد هم می¬آورد. این تحقیق در حوضه گاماسیاب که زیر حوضه شمال شرقی حوضه کرخه است، انجام شده است. هدف از این تحقیق بررسی جامع منابع آب سطحی حوضه گاماسیاب با توجه به سدهای در دست ساخت و مطالعه بوده است. بخش اعظم این حوضه در استان کرمانشاه و سرشاخه¬ آن در استان همدان قرار دارد. رودخانه اصلی این حوضه رودخانه گاماسیاب است که برروی شاخه¬های آن در استان کرمانشاه سدهای جامیشان، قشلاق علیا و آناهیتا (کبوتر لانه) در دست ساخت، و سد بیستون در پایین دست آنها در دست مطالعه است. بمنظور ساخت مدل weap تعریف مسئله قالب زمانی، محدوده مکانی، اجزای سیستم و طراحی مسئله انجام گردیده است. سپس با اعمال سناریوهای مختلف وضعیت طرح در شرایط آینده با توجه به سیاست گذاری¬های موجود، سنجیده شده است. در این پژوهش داده¬های هیدرولوژیکی 41 ساله حوضه گاماسیاب جهت کالیبراسیون مورد استفاده قرار گرفته است و سناریوها نیز در دوره ای 40 ساله جهت بررسی عملکرد سد و نیز تأثیر سدهای بالادست بر سد پایین دست، با کمک نرم¬افزار weap، به کار گرفته شده¬اند. در شبیه¬سازی حوضه، از روش مونتانا جهت برآورد نیاز زیست محیطی استفاده و گامهای زمانی بصورت ماهانه در نظر گرفته شده است. نتایج به دست آمده نشانگر عملکرد مناسب سد بیستون در تأمین نیازهای مربوطه بوده است. سدهای بالا دست با کمبود آب در تأمین تقاضاهای حوضه مواجه بوده و برای جبران باید راهکارهای مناسبی اندیشیده شود. بیشترین کمبود در بخش کشاورزی سد قشلاق مشاهده شده است و توان تعریف شده انتقال خط انتقال آب از رودخانه گاماسیاب به سد بیستون مناسب می باشد.